O en A: Tolstoj, Bolshoi en krakadil Gena

Nog één keer benadrukken dat – en waarom – het nuttig en belangrijk is te weten waar de klemtoon in het Russisch valt. En hoe die wetenschap je helpt, bij zowel de spelling van het woord крокодил (krokodil) als de uitspraak van namen zoals Tolstoj.

Oh en ah

De o is in het Russisch (als vermeld in Klanken plakken) de meest voorkomende letter. Zouden al die o’s een o-klank hebben, dan was heel de taal van klank veranderd. Nu is bepaald dat een onbeklemtoonde o (meestal) als een a klinkt, en dat was een goed idee. Want o, o, o, wat is het Russisch mooi – ook omdat je niet steeds o, o, o hoort.

Klinkerreductie

Klinkers waar geen nadruk op ligt, zijn meteen veel minder prominent. Ze worden min of meer wat afgevlakt en veranderen van klank. De grammaticale term voor het verschijnsel is klinkerreductie (vowel reduction, аканье).

Russische uitspraak – Klemtoon en klinkerreductie
(Russian with Tamara, 2020, 7 m)

Krokodil

Meer over de materie in tweeluik Vowel reduction van Russian grammar, waarvan onderstaand deel 1 – met daarin een krokodil die twijfelt of je крокодил met o’s schrijft of met a’s. De klemtoon valt op de laatste lettergreep, en dat zorgt voor verwarring: je schrijft twee o’s, maar hoort twee a’s.

Krakadíl en voorbeeld uit Крокодил Гена (= Gena the Crocodile) uit 1969. Te zien in Чебурашка и Крокодил Гена (Союзмультфильм, 2014), fragment vanaf hier.

Vowel reduction (I)
(Russian grammar, 2016, 6 m)

Deel 2 (2017, 2 m) gaat over е en я.

Tolstoj en Bolshoi

Zoals Nederlanders ‘Tolstoj’ zeggen, dat kan dus nooit goed zijn. Het is ofwel Tólstaj (wat vreemd zou klinken), ofwel Talstój – wat aanvankelijk ook vreemd aandoet, maar wel juist is en snel went. Waarna je Tólstoj algauw niet meer kunt áánhoren. Толстый (met de klemtoon op de eerste lettergreep) is trouwens een bijvoeglijk naamwoord en betekent dik.

Bestel ook nooit kaarten voor het Bolshói Theater of Bolshói Ballet – wel voor het Balshói. Dat dat zo vaak verkeerd gaat is heel erg. Het gaat hier wel om balshoi namen.

Het wordt er eerder erger dan beter op met How To Say Tolstoy (Emma Saying, 2017, 1 m) en How to Pronounce Tolstoy (2012) van een kanaal dat Pronounce Names heet. En wil je weten hoe je Dostojevski zegt, luister niet naar How to Pronounce Fyodor Dostoevsky? (met CORRECTLY daar nog achter) (Julien Miquel, 2020, 1 m). De klemtoon ligt op de e (Dostojévski), dus komt er geen o-klank in voor.

Zie/hoor wel:

• How to Pronounce 15 Well-Known Russian Author Names (abookolive, 2016, 4 m)
• How To Pronounce the Names of Russian Classical Authors? (Ria Lamoreaux, 2015, 4 m), van hetzelfde kanaal ook Leo Tolstoy – How to Pronounce the Names of Characters (2016, 6 m) en How To Pronounce the Names of Characters from Fyodor Dostoevsky’s books? (2015, 8 m)
• 5 Russian Names You’re Pronouncing Horribly Wrong (Some Russian things, 2013, 5 m)

En vergeet de (juiste namen van) componisten niet.

How to Pronounce the Names of Russian Writers / Russian Classical Writers
(Bookish Topics, 2020, 20 m)

‘You see? Very easy, Russian names are quite easy. Like, people just overthink them.’

O en A

Meer over O en A in onder andere de onderstaande.

When О sounds like А in Russian. Vowel reduction. Russian Pronunciation
(Help my Russian, vh. Anya Golubeva, 2020, 3 m)

Why O sounds like A in Russian – Russian pronunciation – Vowel reduction
(Real Russian Club, 2018, 6 m)

Russian Unstressed O / Vowel Reduction / Russian Pronunciation
(Russian Language in Detail, vh. RussianWithRussian, 2017, 3 m)

Bij hetzelfde kanaal (en uit hetzelfde jaar) meer over de Unstressed E (4 m) Unstressed Э (2 m), Unstressed A (3 m) en Unstressed Я (4 m).

Meer O en A

• O or A ? Why O sounds like A in Russian? How to read letter O in Russian words (Tanya Vettori, 2021, 5 m)
• Как читать буквы А и О? Читаем вместе (О русском по-русски, 2020, 8 m)
• Why O Sounds like A? | Russian Language (Be Fluent in Russian, 2019, 3 m), zie ook When О Sounds like А in Russian Language (2017, 8 m),
• Pronouncing Russian letter “o” as “a” (Tzar Medved, 2019, 2m)
• Say It Right! A and O | Russian Language (2016, 5 m)
• Russian pronunciation rules. O or A. Surprising letter O (Russian: start to speak, 2015, 2 m)
• Russian lessons. Letter O (Alina Aloshyna, 2013, 5 m)

Zie ook

• Reading Rules for beginners: word stress, vowels (Anellanna, 2020, 11 m)
• Russian Stressed and Unstressed Vowels (О, Е, and Я) (NovaMova, 2020, 7 m)
• Russian Pronunciation Rule That You Probably Don’t Know – When A sounds like И (Boost Your Russian, 2019, 17 m)
• When to read O as A and E as И (Russian with Nastya, 2019, 10 m)
• Unstressed vowels E , Я / Russian pronunciation (Live Russian, 2018, 7 m)
• Pronunciation of Russian consonants (Denis Fedorov, 2016, 22 m), zie ook Tips on Russian pronunciation, stressing and intonation (2016, 19 m)
• Russian phonetics: Vowel reduction (Rus 4U, 2016, 3 m)
• Russian Stress Patterns – Accented vs Unaccented Vowels (Natalia Worthington, 2013, 9 m)

Zie/lees

• How To Understand Russian Vowel Reduction (Yearlyglot)
• Mastering Russian Vowels: All the Rules You Need to Know (FluentU)
• Vowel reduction in Russian (Wikipedia)
• When is the Russian letter O pronounced as A? (Quora)
• Орфоэпия. Произношение безударных гласных звуков (Diktory)