De letter Ë

Onderwerp: letters 
Trefwoorden: A1  taalinfo  Ru-Land Club 

De letter ё is de panda van het Russische alfabet. Ervan uitgaand dat de panda balanceert op de rand van uitsterven en daarom speciale aandacht nodig heeft. De panda krijgt aandacht genoeg, ondertussen dreigt de letter ё een stille dood te sterven.


Yo

De klank is niet moeilijk. Als de Yo in York, zegt (de Engelse) Wikipedia. De Nederlandse versie houdt het op de jo in jokken. Russische bronnen geven vaak ёжик (jozjik, egel) of ёлка (jolka, kerstboom) als voorbeeld. Er zijn niet heel veel woorden die beginnen met een ё. Wel is in het Russisch overal een filmpje van, dus hier zijn er vijftien (Russian with Nastya, 2018, 3 m).


Ё of Е

Russen zelf, en daar wordt het problematisch, gebruiken vaak een е in plaats van ё. Vooral in gedrukte tekst en online. Ze weten ook zonder die twee puntjes waar een ё bedoeld is en wordt uitgesproken.

Voor niet-natives en studenten is dat heel wat moeilijker, en ook te betreuren. Niet alleen omdat de e en ё heel anders klinken, ook omdat een woord met ё de klemtoon altijd op die letter heeft. De ё als accentteken – maar die handigheid dreigt dus de panda’s achterna te gaan.


Rules of reading: stressed letter “Ё”
(Ru-Land Club, 2017, 2 m)



Overal of iedereen

Dat je еще moet lezen als ещё of ее als её, het went snel en je kunt het bijna niet verkeerd doen. Maar bij все en всё slaat de verwarring toe. Het een betekent iedereen, het ander alles. Je stuit vaak op tekst waarin je iedereen (все) ziet terwijl alles (всё) bedoeld wordt. Dat het je toch moet lezen als een всё, weet je door de zin. Of omdat, als het betrekking had op iedereen, все in een naamval had gestaan.

Russian grammar heeft een korte video over zowel все als всё. Van Russian with Anastasia is een webinar over весь, вся, всё, все (2020, 25 m).


Lesmateriaal

In lesboeken vind je nog netjes de ё waar die hoort. Maar hoe verder je komt en hoe meer je gaat lezen, des te vaker zie je de ё vervangen door zijn tremaloze tegenhanger. Voor Google Translate bestaat de ё al niet meer. Tegenhanger Yandex respecteert de ё soms wel maar vaak ook niet. Bij betaalkanaal RussianPod101 ligt het er maar net aan wie die dag waar zin in had, waardoor je vaak op het verkeerde been wordt gezet.*


Oorlog

Of de ё nog wel zo nodig is: voer voor discussies of erger nog. ‘To write or not to write this strange Russian letter seems to be a real war’ ( Abc Russian). Maar misschien is die inmiddels al gestreden, door het Russische toetsenbord. ‘In fact, the Russian keyboard is a major reason why the “ё” usage revival will never happen, because constantly hitting the tilde key ( ~ ) is just no fun’ ( Russia Beyond).

Standbeeld en Dag

Er is alvast een standbeeld (in Ulyanovsk / Ульяновск) ter herdenking (hoewel van oorsprong niet als zodanig bedoeld; meer op Language Hat en Abc Russian). En een День буквы «ё» (Dag van de letter ё), op 29 november, om de geboorte (in 1783) te markeren.

29 ноября -День буквы Ё История возникновения буквы Ё
(Учись творить свой мир с Надеждой, 2019, 2 m)



Toch een mooie leeftijd bereikt dus, en nog steeds niet helemaal dood, al wordt in onderstaande clip beweerd van wel.


Letter Ё and Russian Alphabet
(Transparent Russian, 2012, 2 m)



Daar legt niet iedereen zich zonder slag of stoot bij neer. Zie en luister deze Воин буквы Ё (strijder voor de ë) van Марлины (2017). Я за букву ё и я защищаю её: ik ben voor de letter ë en bescherm die.

Tekst met vertaling



Meer

Zie

Zie/lees​

*) Hierbij moet worden vermeld dat deze website ook niet consequent is in de kwestie ё of е. Fragmenten worden soms gekopieerd uit bronnen die de ё al hebben begraven, en dat wordt niet altijd hersteld.

Meer

Taal

WERKWOORDENSCHAT

Werkwoorden werken voor wie zinnen wil maken. Daar – werken en maken, daar heb je er al twee. En zie van die zin maar eens Russisch te maken als je als je работать of делать niet kent. Werken dus, ook aan je werkwoordenschat.

Russisch Leren met Nieuws

Ook bij slecht nieuws is er goed nieuws: er valt heel wat van te leren. Russische nieuwsartikelen zijn uitstekend lesmateriaal, ook voor de meer gevorderde student.

ZESDE NAAMVAL: LOCATIEF/PREPOSITIONAL

De zesde naamval, in het Russisch предложный падеж, is voor de meeste studenten de eerste die ze leren. De reden daarvoor is eenvoudig: de zesde naamval zelf is dat ook.

OPERATIE OORLOG

En toen werd het oorlog. Of moeten we zeggen: begon de speciale militaire operatie. Op 24 februari 2022 trokken Russische troepen Oekraïne binnen. Het mocht oorlog noch invasie heten, maar het had van beide wel veel weg.

Perfectief en imperfectief

Dit komt vaak als een tegenvaller voor studenten Russisch: van (bijna) elk Russisch werkwoord zijn er twee. Die wel ongeveer hetzelfde betekenen, maar heel verschillende dingen uitdrukken. Dus moet je beide kennen, en van allebei de vervoegingen leren.

Fout Cyrillisch

Fouten maken in cyrillisch is niet erg. Doet iedereen. Maar fout cyrillisch, dat is de grootste fout die je kunt maken. En het ergste wat je met dat edele cyrillisch maar kunt doen.

Made with PoppyGo