Misdaad en straf
Land & Volk
Een Russisch boek dat iedereen minstens één keer gelezen moet hebben is Преступление и наказание (Crime and Punishment, Misdaad en straf) van Fjodor Dostojevski. Zegt ook
Jordan Peterson (
hier en
hier) en zeggen er wel meer, maar dan minder welbespraakt.
De vonken vliegen ervan af in Искры летят от огня (2017) van Truckdrivers. Искры zijn vonken, летят is vliegen en от огня is van het vuur. Dat rijmt weer mooi op мы покидаем дома (we verlaten het huis) en op так умирает зима (zo sterft de winter).
Koud, kouder, koudst: Ojmjakon
Land & Volk
Siberië scoort waarschijnlijk hoog op de lijst van gebieden waar een mens liever niet woont. Want ja, het is er koud. Niet overal (Siberië is nogal
groot), maar in sommige delen is het erg koud.
Ojmjakon (in
Jakoetië) is er beroemd om. De thermometer zakte er al eens tot min 71 graden (Celsius), waarmee de plaats wereldrecordhouder kou in bewoonde gebieden werd.
Vadim Kurilev – Harakiri
Muziek
Vragen stellen is niet moeilijk in het Russisch. Het enige verschil tussen vraag en mededeling kan de toon zijn. Ivan gaat naar de universiteit: Иван идёт в университет. Het enige wat nodig is om van dat bericht een vraag te maken is een vragende toon als je spreekt, en een vraagteken bij schrijven of tikken.
Face 3x
Muziek
Een heel portret in een paar koppen.
Meet Russia’s most controversial rap star – Dazed (2018) introduceert rapper Face (heel soms Фэйс). Nogal een tekst is
‘I Am the Enemy of the State’: Russian Rapper Compares Russia to Prison Camp – The Moscow Times (2018) over dezelfde. Desondanks genoemd (door Financial Times) als een van
The Russian rappers Vladimir Putin wants to befriend. Wordt misschien moeilijk.
Lemonday – Ik snuf
Muziek
Damesdubbel (Женя Иль en Юлия Накарякова) plus een drummer uit Sint-Petersburg. Лемондэй (of Lemonday) is in 2015 opgeheven. Liet gelukkig wel dit kleinood na, uit 2013.
Нюхаю = ik ruik, of ik snuf, ik snuif, ik snuffel. Van het werkwoord
нюхать.
Murakami 3x
Muziek
Murakami is natuurlijk een Japanse schrijver, maar ook (als Мураками) een Russische band (uit
Kazan). Overigens naar de schrijver genoemd, zoals onder meer te lezen bij
Popkult (2016). Poprock met zangeres (Dilyara Vagapova /
Диляра Вагапова), iedereen lust het.
MViPD – Wat ben ik toch
Muziek
Bescheidenheid mag een deugd zijn, een anti-bescheidenheidslied is ook weleens leuk. Какой же я милый (wat ben ik toch lief, 2015) geeft meteen een hele rij van complimenten aan het zelf, binnen amper een minuut.
De ‘gewone’ vormen van de Russische persoonlijk voornaamwoorden (die in eerste naamval) leer je snel of ken je misschien al. Ik = я, jij = ты, hij = он, zij (enkelvoud) = она, het = оно, wij = мы, u/jullie = вы, en zij (meervoud) = они. Die woorden veranderen per naamval; wel zijn er binnen die veranderingen veel overeenkomsten.
Sonic Death – Ruimteark
Muziek
De bandnaam oogt al net zo Russisch als de titel van de song – maar beide zijn zo русский als pakweg het Rode Plein en de kalasjnikov. Luister nummer, zie de tekst. Onder meer om te vernemen dat dit ook (of beter) космический ковчег had kunnen heten. Het eerste woord is van de kosmos, en een ковчег (kaftjék) is een ark.
Een bittere afscheidsgroet, van iemand die zich niet erg goed voelt. Gericht tot die ander.
Пока ты живёшь дальше,
Я утопаю в говне.
Прости за всё и пожалуйста,
Никогда не скучай по мне.
De letter Ë
Taal
De letter ё is de panda van het Russische alfabet. Ervan uitgaand dat de panda balanceert op de rand van uitsterven en daarom speciale aandacht nodig heeft. De panda krijgt aandacht genoeg, ondertussen dreigt de letter ё een stille dood te sterven.
Hebben hebben hebben
Taal
Kennis die je hebben wil: het werkwoord ‘hebben’ bestaat eigenlijk niet in het Russisch. Natuurlijk zijn er manieren om bezit uit te drukken, maar dat gebeurt net wat anders dan in veel andere talen. Enigszins indirect. Minder hebberig. Of: iets lyrischer.
Als Russen klokkijken, kijken ze vooruit. In het eerste halfuur zijn ze al op weg naar het volgende, in het tweede vertellen ze hoe ver het nog is. Om dat te begrijpen en dan zelf ook te kunnen doen, moet je wel wat dingen weten. Dit zijn de belangrijkste.
This is America van Childisch Gambino (
Donald Glover) in een Russische versie en setting. Dan wordt het Это Россия, dit is Rusland (2018). Door Юрий Хованский (
Yury Khovansky), ook wel
МС Хованский (MC Hovansky) (1990).
Несогласие (Sint-Petersburg) laat zich vertalen als
meningsverschil. Taalkundig verwant aan
соглашаться /согласиться (de werkwoorden voor instemmen, het eens zijn met); ook het woord voor medeklinker (согласная) is eenvoudig te herkennen in de bandnaam. Je zou er ook Tegenklinker van kunnen maken.
Anastasia Semina (
Russian with Anastasia) maakte een serie Short Stories in Russian with subtitles. YouTube heeft een
Playlist.
Daarvan vooral deel 1 en 2 aanbevolen. Anastasia in de bibliotheek met Tolstoj en een lamp. Russische tekst met Engelse vertaling in beeld (2017).
Verleden tijd
Taal
Het vormen van de verleden tijd (прошедшее время) is in het Russisch heel eenvoudig. Misschien wel het eenvoudigste aspect van de hele Russische grammatica. Het aantal variaties is beperkt, en vervoegingen zijn niet ingewikkeld.
Veel Russische werkwoorden eindigen op -ать of -ить. Beide categoriën hebben eigen vervoegingen. Werkwoorden die eindigen op -ать volgen de eerste of е/ё-vervoeging; eindigen ze op -ить, dan is de tweede of и-vervoeging van toepassing (uitzonderingen en onregelmatigheden hier buiten beschouwing gelaten).
Zes naamvallen
Taal
Naamvallen worden wel gezien als het Spook van de Russische taal. Als het
witte konijn in
Monthy Python and the Holy Grail. ‘Look, that rabbit got’s a vicious streak a mile wide, it’s a killer!’ In dit geval dan ook nog eens een zeskoppig monster.
Davie504 in Moskou
Land & Volk
Glimlachen is voor gekken
Land & Volk
Russen staan niet bekend als een volk dat gul is met de glimlach. Lachen naar mensen die je niet of nauwelijks kent, dat is meer iets voor gekken, verdacht, of gewoon onnodig. Смех без причины – признак дурачины (lachen zonder reden is een teken van dwaasheid). Je kunt ook stellen: Russen bewaren de glimlach voor wanneer die echt gemeend is.
Grappen over Russen en Rusland
Land & Volk
Een Rus die Engels praat, klinkt als een crimineel (vanaf 1:00). En Russisch klinkt volgens
Trevor Noah ‘like someone’s playing a vinyl backwards’ (imitatie vanaf 4:06). Plus meer humor over Russen, Rusland en het Russisch, door o.a. Louis C.K. Met daarna, door Ronald Reagan, grappen van de Russen zelf.
Russian Tattoo Tour
Land & Volk
Tatoeëerder Herman IX uit Moskou (
website ,
VK) en filmmaker Stepan Vetoshnikov (
Vimeo) reizen in twee maanden van
Kaliningrad naar
Vladivostok (ruim 7000 kilometer), op het geld dat Herman onderweg verdient. Documentaire, kunst en roadmovie: het is van alles bij elkaar en niks te veel.
State Funeral
Land & Volk
In 2017 kon je in de bioscoop The Death of Stalin zien. Meer daarover op
IMDB,
Filmkrant,
VPRO Cinema en
Wikipedia; trailer op
YouTube. Zie ook
In Russia, nobody’s laughing at Iannucci’s The Death of Stalin (The Guardian, 2017).
Tellen en getallen
Taal
Cijfers in het Russisch kunnen al een puzzel zijn als je van 1 tot 10 gaat tellen. De woorden voor 4 (четыре) en 5 (пять) lijken in niks op wat je kent, восемь (8) is ook gek, en 9 (девять) en 10 (десять) lijken op elkaar.
Grechka – Plaatje
Muziek
Over een onbereikbaar doel, of een dito verlangen. Iets moois wat nooit van jou zal zijn, of erger nog. Zoals in dit geval van Гречка (of Grechka), dat boekweit betekent. Misschien ligt het daaraan dat het haar niet lukt.
Pasosh – Stoppen Max
Muziek
Останови is gebiedende wijs (informeel) en zegt stop. Tegen Макс (= Max), die achter het stuur van een машина (auto) zit. Erg voorspoedig verloopt de reis niet. Я уже близок к тому, чтобы сомкнуть руки на твоей шее: nog even en ik leg mijn handen rond je nek. Мне кажется, эта машина везёт нас ко дну – het lijkt erop dat deze auto ons naar de bodem voert.
