Moederland Roept! Moeder aller Standbeelden
Land & Volk
Een doorwrochte compositie, Hanna’s hoofd stond er niet naar. Hanna (of Ханна) heeft haar голова (hoofd) verloren, waardoor het een голову wordt. Aan een ты (jij), de самая сильная слабость, sterkste zwakte, en самая дикая сладость, wildste zoetigheid. Toen kwam dit eruit, en het klopte helemaal.
In wat voor tijden leven we? Een mens vraagt het zich in deze tijd wel af. Voor een antwoord in het Russisch (of ter afleiding van de tijden) eerst maar eens de namen van de maanden en dagen leren. Hier zijn ze bij elkaar gebracht, met als bonus wat etymologie en grammatica erbij.
Molchat Doma (Молчат Дома)
Muziek
Trio uit Minsk, Wit-Rusland. Waar de laatste tijd veel slecht nieuws vandaan komt – en muziek die ook niet altijd even vrolijk klinkt. Toch luisteren naar Molchat Doma (Молчат Дома, Zwijgende of Stille Huizen). Zeker als je new of 80’s wave een warm hart toedraagt (al heet het nu postpunk of coldwave), en ook als je
Ploho wel waarderen kon.
In Your Face: Russische gezichtstatoeages
Land & Volk
Een getatoeëerde hand of nek, niemand die er nog van schrikt of opkijkt. De tatoeage is normaal geworden. Saai misschien wel. Dat ligt net wat anders met de gezichtstattoo. Toch wel erg in your face. Of niet (meer)? Over de kringen (Russische natuurlijk) waarin de face tatoo normaal geworden is, en over de mensen die er dagelijks mee leven.
Uit de film
Два бойца (Twee soldaten, 1943).
Mark Bernes (1911-1969) met een gitaar, tussen twee gevechten door.
Тёмная ночь, Donkere nacht. Только пули свистят по степи, Alleen kogels fluiten over de steppe. Только ветер гудит в проводах, Alleen de wind waait in de draden, Тускло звезды мерцают, Vaag fonkelen de sterren.
Foto: Gosha Bergal
Land & Volk
Fotograaf, model en auteur, met een verleden dat zo’n loopbaan niet direct waarschijnlijk maakte. Portret van Gosha Bergal (Гоша Бергал) op
Zen Yandex, en van recent in
Paws for thought: a heartwarming photo diary about a rescue dog and his owner (The Calvert Journal, 2020). Over hoe een knieblessure en een hond tot nieuwe wegen leidden.
Werkwoorden die betrekking hebben op het zelf heten
wederkerend, in het Engels reflexive verbs, in het Russisch возвратные глаголы. Wederkerende werkwoorden hebben vaak een ‘zich‘ bij zich; die zich (of zichzelf, of elkaar) is in het Russisch werkwoord de -ся op het eind. Мыть is wassen, мыться zichzelf (of jezelf) wassen.
Oleg Gazmanov (= Олег Газманов, 1951) houdt van Rusland en steekt dat niet onder stoelen of banken. Daarmee maakt hij naast vrienden ook vijanden, maar dat zal Oleg Gazmanov niet tegenhouden. Чем выше давление, hoe hoger de druk, тем крепче бетон, des te sterker het beton.
Love Love Love: all you need is Ljoebov
Land & Volk
Korte documentairefilm (11 m) uit 2013 over liefde liefde liefde, ofwel Любовь x 3. Love. Love. Love. gaat over liefde in alle fasen van het leven, vanuit vrouwelijk perspectief. ‘A Sundance-winning short on the many shapes of Russian affection’ (meer op
IMDb), met ljoebov gemaakt.
Зелёная лампа (The Green Lamp) is een kort verhaal uit 1930 van Aleksandr Grin (1880-1932), de achternaam een afkorting. Over Aleksandr Grinevski (Russisch: Александр Гриневский) leest deze zin op
Wikipedia als een echte aanbeveling: ‘Zijn verhalen handelen voornamelijk over de zee, avonturen en liefde.’
Waar het gaat over
Monetochka (te vertalen met Muntje), gaat het algauw over de stem. Die van Elizaveta Gyrdymova (Jekaterinenburg, 1988) is aan de hoge kant. Niet iedereen is daarvan gecharmeerd, anderen des te meer.
Meet Monetochka, the popstar fast becoming the face of young Russia (Russia Beyond, 2018).
Russische reggae? Jazeker, het bestaat. Sommigen wisten het misschien al (of nog) dankzij
Nina Hagen (tekst:
In the Soviet Union, we celebrate reunion), maar voor velen komt het vast als een verrassing. Reggae wordt nu eenmaal vaak geassocieerd met zonnig en zomers, en Rusland is Jamaica niet.
Een veelgestelde vraag, die nog niet zo makkelijk te beantwoorden is. Er zijn weliswaar gradaties van ingewikkeldheid (zie
Hoelang het duurt voor je Russisch kunt; meer onderaan), maar wat een makkie voor de een is, kan voor de ander een beproeving zijn. De een loopt met gemak een marathon, de ander krijgt een halve nog niet uitgefietst.
In
Chess in Russia Is Like Baseball in America (Big Think, 2011, 2 m) schetst
Anatoli Karpov (1951) de status en positie van schaken in Rusland. ‘Chess became national game,’ zegt hij aan het eind. ‘Like you have here in America, you have baseball. And so, Russia has chess.’
Met Russische films leer je taal en doe je luisteroefeningen terwijl je (om maar eens een scenario te schetsen) met chips en cola op de bank ligt. Leren wordt aangenaam, en films kijken nuttig – beter kan bijna niet.
1 september: Kennisdag
Land & Volk
Een feestdag zal niet elke Rus erin zien, maar een bijzondere datum is 1 september zeker. Op deze День Знаний (dag van kennis, sinds 1984) wordt kennis geëerd en gevierd – maar die verkrijg je natuurlijk niet zomaar. Dus is 1 september ook de dag waarop Russische kinderen terug (of voor het eerst) naar school moeten. Gaat met festiviteiten gepaard, maar als de первый звонок (eerste bel) klinkt, zijn vrijheid en vakantie mooi voorbij.
De letter ы
Taal
Het ziet eruit als twee letters en het heeft een onbeschrijfelijke klank. De 29ste letter uit het Russische alfabet is een heel aparte in de reeks, en geeft vooral problemen met de uitspraak. De klank van de ы, want daarover gaat het, komt in onze taal niet voor. In andere talen evenmin (naar het schijnt Turks uitgezonderd), dus je krijgt ы niet meteen goed uit je mond.
Казускома 4x
Muziek
Goede muziek in het spectrum waarin Казускома (Kazuscoma) opereert, is in het Russisch niet heel makkelijk te vinden. Dit trio uit Moskou is een vondst die met des te meer genoegen doorgegeven wordt. Noem het hardrock, bluesrock, seventies of stoner, dit is rock die niks om namen geeft. Spijkerjasjes en lange haren, Flying V (of Gibson SG) en Marshallversterkers maken het feest compleet.
Russisch bijgeloof
Land & Volk
Niet fluiten in huis. Gaan zitten voor een reis begint. In de spiegel kijken als je terug naar huis moet omdat je iets vergeten bent. Zomaar wat willekeurige voorschriften die voorspoed moeten bevorderen, of het onheil afwenden. Rusland heeft een heel arsenaal daarvan.
De
datief (of dative case) heet in het Russisch дательный падеж. Dat vertelt al wanneer je de naamval gebruikt. In дательный zit дать, en dat betekent (net als давать) geven (zie
hier voor vervoegingen). Wat weer komt van het Latijn, waarin dare = geven, en datum = gegeven. Wordt er in het Russisch iets gegeven, dan gebeurt dat (zoals in wel meer talen) in de derde naamval.
Zijn of niet zijn
Taal
Net als met
hebben is ook met het werkwoord ‘zijn’ in het Russisch iets geks aan de hand. Het is er wel – het heet быть – maar ontbreekt vaak in zinnen, tenzij in verleden of toekomende tijd. In tegenwoordige tijd laat je het vaak weg.
Yanka Dyagileva
Muziek
Yanka Dyagileva (Янка Дягилева), ook wel kortweg Yanka, van oorsprong Яна en in muzikaal gezelschap Янка и Великие Октябри, kwam (in Novosibirsk) ter wereld in 1966, en stierf (in 1991) op haar 24ste. Door eigen hand, naar wordt beweerd, al is de officiële versie утопление в результате несчастного случая, verdrinking als gevolg van een ongeluk.
Na wat inleidende schermutselingen opent dit verhaal met tromgeroffel in de eerste zin. Twintig dappere jongens haasten zich ten oorlog (двадцать бравых ребят на войну спешат), en je bent er meteen bij. Korte beschrijving:
prikaz op de borst, en daarvoor een machinegeweer (а в груди у них приказ на груди автомат).
Clichés & vooroordelen (over Rusland & Russen)
Land & Volk
Zoveel niet-Russen er op de wereld zijn, zoveel stereotypen bestaan er over de wel-Russen. Ze drinken wodka als water en overleven op augurken en bietensoep. Alle vrouwen boven de vijftig zien eruit als een boerin of oma, mannen van boven de vijftig zijn er niet. O ja. Russen houden van
Adidas, Russen
glimlachen niet, Rusland is
niet te begrijpen enz. Stereotypen ook hier, en er komt nog veel meer.
Roesski sleng
Taal
Een definitie van slang is moeilijk te geven. Maar waarom proberen wanneer anderen het al hebben gedaan. ‘Registers van taalgebruik (…) die hetzij voorbehouden zijn aan een sociale groep, hetzij worden beschouwd als “plat”, dat wil zeggen substandaard taalgebruik’, zegt
Wikipedia.
Supruga (Супруга) 3x
Muziek
Artyom Tyganov, Dmitriy Avargin, Ksenia Kundenko en Pavel Molov – kwartet uit Samara (from the Dark Zhiguli Region). Net als
WLVS, ook muzikaal in dezelfde regionen. Maar Supruga doet het (meestal) met een zangeres, al zou je misschien anders denken als je alleen luistert en niet kijkt. Супруга = vrouw, in de zin van echtgenote (zie
Reverso). Moet een onstuimig huwelijk zijn.
Russisch toetsenbord
Taal
Het is nog niet eenvoudig om Russische letters en tekens zelf te maken. Wel lonend om het toch te doen. Er gaat een wereld voor je open, of toch een heel stuk internet. Verder is het gewoon nodig als je wat dan ook met Russisch wil.
Your first goal is to going to be to get Russian on your computer (College Russian, 2018, 7 m, met meer tips om je weg online te vinden).
Lucidvox 3x
Muziek
Lucidvox (uit Moskou) maakt (naar eigen zeggen, op
VK) ‘psyched-out krautpunk, noisepop / lucidcore’. Komt geen man aan te pas; vier dames – Anna, Alina, Galla en Nadezhda – doen het werk. Zou kunnen dat je ze al eens gezien hebt. Lucidvox komt vaker over de grens dan gemiddeld voor een Russische band, en zelfs tot bij ons.
